Γράφει η Μαρία Ορτουλίδου
Εφηβεία: Εν Αρχή Ην Το Χάος…
Μετά από την απρόσμενη θετική ανταπόκριση στην ομιλία μου, έπεσε μια ιδέα
στο τραπέζι:
- Μαρία, δε γράφεις κάτι και για τη γυναίκα με αναπηρία? Με βάση τη δική
σου οπτική και καθημερινότητα.
- Υπέροχη ιδέα. Ναι, θα το ήθελα πολύ. Και θα έχω να γράψω τόσα πολλά…
Μεγάλο λάθος να ξεκινάς κάπως έτσι. Τα θέματα είναι πολλά (γυναίκα με
αναπηρία και σεξισμός, στερεότυπα, ραντεβού, φλερτ, μητρότητα κτλ.) πάρα πολλά.
Κι όσο παραπάνω το σκέφτεσαι, τόσο σε βασανίζει η ερώτηση: Από πού να
ξεκινήσω? Και συνεχίζεις με ένα αίσθημα επιφοίτησης Wow! Δεν το είχα
σκεφτεί ποτέ αυτό, αλλά πάλι κολλάς. Μια φράση επαναλαμβάνεται στο μυαλό
σου Τι θέλω και το ανοίγω το στόμα μου… Τέλος πάντων, μετά από πολύ σκέψη
βρήκα επιτέλους για τι θα γράψω (ζητωκραυγές ακούγονται από το πλήθος. Τι,
όχι?).
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Όλοι περνάμε από αυτό το στάδιο της ανάπτυξης
που λέγεται εφηβεία. Μερικές φορές, συνοδεύεται από μια φράση, που
ακούγεται με χαρά από τα χείλη ενός γονέα: «Τώρα θα μεγαλώσεις και θα γίνεις
γυναίκα!». Ποιος ήρθε?! Κι όλη η ζωή μέχρι τότε σου περνάει μπροστά από τα
μάτια σου και εύχεσαι να ανοίξει η γη να σε καταπιεί… Πως το βιώνει, όμως, όλο
αυτό ένα άτομο με αναπηρία? Μπορώ να το συνοψίσω με μια φράση: Αν
για όλους μας η διαδικασία αυτή μπορούσε να περιγραφεί με μια λέξη, ας πούμε
παλίρροια, για’μένα θα χρησιμοποιούσα τη λέξη τσουνάμι.
Όταν έχεις μια αναπηρία από τη βρεφική ηλικία, όπως στη δική μου
περίπτωση, η βελτίωση της κατάστασης σου γίνεται προτεραιότητα για’σένα και για
την οικογένεια σου. Κατά συνέπεια, όλα τα υπόλοιπα μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα.
Έτσι, συνηθίζεις να κάνεις παρέα με γιατρούς, φυσικοθεραπευτές και να
μπαινοβγαίνεις σε νοσοκομεία. Όσο είσαι παιδί σου φαίνεται κάτι που είναι μέρος
της καθημερινότητας και καμιά φορά το αντιμετωπίζεις και σαν παιχνίδι. Γιατί οι
γιατροί σου δίνουν το στηθοσκόπιο για να παίξεις ή φουσκώνουν το εξεταστικό
γάντι και ζωγραφίζουν χαμογελαστές φατσούλες επάνω και οι φυσικοθεραπευτές σου
δίνουν καραμέλες.
Όταν όμως μπαίνεις σε αυτό το «τραινάκι του τρόμου» που λέγεται εφηβεία,
τα πράγματα αλλάζουν. Επαναστατείς. Προτιμάς να περάσεις το καλοκαίρι σου
πίνοντας τις πρώτες σου μπύρες κρυφά, να κάθεσαι έξω ως αργά και να κυνηγάς
εκείνο το ωραίο παιδί που κάθονταν τρία θρανία πιο πίσω στο σχολείο, όπως οι
υπόλοιπες συμμαθήτριές σου. Αλλά μάντεψε, πρέπει να μπεις για
χειρουργείο. Άντε πάλι... Και θυμώνεις γιατί άλλο ένα καλοκαίρι πάει θα
πάει «χαμένο». Βλέπετε, τότε δε σκεφτόμουν ότι όλα αυτά έπρεπε να γίνουν για να
αποκτήσω τη δυνατότητα να κάνω τα πράγματα που έκαναν τα παιδία της ηλικίας μου
(ναι, τόσο χαζή. Αυτά έχει η εφηβεία). Αλλά το έργο «Χειρουργείο»
δεν τελειώνει εκεί. Μετά την εβδομάδα στο νοσοκομείο, ακολουθεί η ανάρρωση και
η αποκατάσταση, που θα πάρει όλο το υπόλοιπο καλοκαίρι και το χειμώνα
γιατί: «Ο γύψος θα βγει τα Χριστούγεννα». Τι?! Θα με βλέπουν
στο γυμνάσιο με το καροτσάκι για τόσο καιρό?! Οϊμέ! Και μπαίνω
σε mode αρχαίο δράμα μέχρι τις γιορτές, υποτίθεται… Τελικά, ο γύψος
βγήκε κάπου στον Ιανουάριο, αν θυμάμαι καλά, και για μερικούς μήνες
κυκλοφορούσα με πι, μέχρι να περπατήσω κανονικά. Πιάσαμε και τις τέσσερις
εποχές… Well, c’est la vie, mychild.
Κι όταν τελειώνουν όλα αυτά τι γίνεται? Στο σπίτι είσαι «προστατευμένη».
Δεν είσαι αυτή που θα στρώσει το τραπέζι ή θα βοηθήσει τη γιαγιά με το φαγητό,
για να μάθεις να μαγειρεύεις. Έτσι, δε μπαίνεις σε αυτό που λένε «το ρόλο της
γυναίκας» όπως ίσχυε πριν από δέκα και παραπάνω χρόνια για την ελληνική
κοινωνία (όχι, ότι άλλαξαν και πολλά από τότε. Αυτό, βέβαια, είναι άλλο θέμα.)
Ακούς από’δω κι από’κει κάποια πράγματα, αλλά εσένα κανένας δεν σου τα εξηγεί,
ούτε σου τα επιβάλλει. Ο βασικός στόχος για’σένα πάντα είναι να διορθώσεις ό,τι
μπορείς στο σώμα σου για να ανταπεξέλθεις στη ζωή αργότερα. Όλα τ’άλλα ας
περιμένουν. Όμως, η εφηβεία δεν θα σταματήσει, επειδή είναι πιο βολικό. Το
τραίνο αυτό δε έχει φρένο, συνεχίζει την πορεία του παρά τις ελλείψεις. Πάμε
παρακάτω λοιπόν.
Αυτοπεποίθηση. Τι είναι αυτό? Οι περισσότεροι στα 16 γκρινιάζουμε για το
πόσο χάλια είναι τα μαλλιά μας, πόσο χοντροί ή κοντοί είμαστε. Μήπως ξέχασα
κάτι? Α! Τα σπυράκια. Αυτά τα αναθεματισμένα. Κοιμάσαι το βράδυ και το πρωί
ξυπνάς με ένα σπυρί σαν ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί (εσωτερική κραυγή: Γιατί
σ’εμένα!). Μαζί με αυτά βάλε και την αναπηρία. Αποτέλεσμα: H αυτοπεποίθηση
σου στα Τάρταρα, ανύπαρκτή, μηδέν (το πιάσατε το νόημα). Ξέρεις ότι δεν είσαι η
ωραία της τάξης. Για την πλειοψηφία είσαι το κορίτσι που θέλει βοήθεια, όχι ένα
φιλί…
Και έτσι δεν αισθάνεσαι ότι είσαι κορίτσι, πόσο μάλλον ότι θα γίνεις
γυναίκα επειδή: Όπως πολλές άλλες πληγείσες κοπέλες από τις εφηβικές ορμόνες,
τις εικόνες και τα στερεότυπα (τα οποία, εκτός από «αφελή», μπορεί να είναι και
επικίνδυνα για την υγεία και τη ζωή σου) που κυκλοφορούν εκεί έξω, έχεις
συνδέσει την εικόνα μιας γυναίκας με την αψεγάδιαστη ομορφιά, τα ωραία ρούχα
και το μακιγιάζ, και τις επιτυχίες στο άλλο φύλο. Επίσης, το γεγονός ότι η αναπηρία
είναι μονίμως «εξόριστη από το νησί της ομορφιάς», όπως το ορίζει η εκάστοτε
κοινωνία και εποχή (αυτό ίσως αναλυθεί σε άλλο άρθρο) επιτείνει αυτό το αίσθημα
της ματαιότητας. Νιώθεις χαμένη, μπερδεμένη και μόνη. Και καθώς, ο περίγυρος
σου και η κοινωνία γενικότερά δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ότι έχεις φύλο,
δυσκολεύεσαι κι εσύ να διαμορφώσεις μια έμφυλη ταυτότητα. Ξέρεις ότι κάτι σου
λείπει για να ολοκληρωθείς. Αλλά το αγνοείς και προσπαθείς να βρεις κάτι άλλο
για να καλύψεις το κενό. Και συνεχίζεις με όσα έχεις.
Ευτυχώς, μεγαλώνεις και μαθαίνεις πως γυναίκα δεν σε κάνουν όλο αυτά τα
χαζά πράγματα που σκεφτόσουν όταν ήσουν 16. Το θέμα είναι πιο πολύπλοκο και
μερικές φορές τρομακτικό. Αλλά είσαι ενήλικη πλέον, μπορείς να το
αντιμετωπίσεις πιο ψύχραιμα και ώριμα (λέμε τώρα…). Τι ρόλο όμως παίζει η
αναπηρία? Δεν υπάρχει σαφή απάντηση. Αυτό που μπορώ να πω για’μένα είναι ότι το
γεγονός πως όλοι ασχολούνται με την αναπηρία σου, ναι μεν σου στερεί τη χρήσιμη
καθοδήγηση, αλλά σου δίνει παραπάνω ελευθερία στο να διαμορφώσεις την
προσωπικότητα σου. Φιλτράρεις τα εξωτερικά ερεθίσματα κατά τη δική σου βούληση.
Δεν μπαίνεις στα καλούπια που προϋπάρχουν, αλλά διαλέγεις τι θα κρατήσεις και
τι θα πετάξεις, Επιλέγεις εσύ τι άνθρωπος, τι γυναίκα θες να γίνεις.
Μη νομίζεις ότι η αναπηρία σου θα σε «σώζει» για πολύ. Αργά ή γρήγορα θα
έρθεις αντιμέτωπη με όλα όσα βιώνει μια γυναίκα και που νόμιζες ότι ποτέ δεν θα
τα βιώσεις εσύ. Αλλά είσαι δυνατή γιατί έχεις περάσει από δύσκολες καταστάσεις.
Και καμιά φορά χαίρομαι όταν έρχομαι αντιμέτωπη με αυτή την «παράνοια» και
μπορώ ανταπεξέλθω. Σαν να σου λέει η ζωή «Άργησες, αλλά καλώς ήρθες στο club!»
Η συνέχεια στο επόμενο άρθρο. Εδώ έγινε μονάχα η αρχή.
Ωραία αυτή η εφηβεία, ας το ξανακάνουμε. Noooooooo! Just kidding.
Πολλοί λένε μακάρι να είχα τη γνώση που έχω τώρα, όταν ήμουν νέος. Όμως, αν δεν
περνούσαμε από όλα αυτά τα στάδια, δεν θα την αποκτούσαμε. Και δεν θα είχε ούτε
δράμα, ούτε πλάκα. Όλα θα ήταν πολύ βαρετά, αν τα γνωρίζαμε εκ των
προτέρων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου