Το Ελεύθερο Σχολείο της ΑΡΣΙΣ Κοζάνης: "Μια ανοιχτή αγκαλιά"

Της Δέσποινας Αμαραντίδου

από το 2ο τεύχος του together

Με ήλιο, βροχή και χιόνι είναι εκεί, περιμένουν να ανοίξεις το «σπίτι» τους, να ξεσηκώσουν με τις φωνές τους όλο τον κόσμο, να σε ξυπνήσουν για τα καλά. Εκεί όλοι μαζί για να μάθουν, να παίξουν, να μαλώσουν, να αγαπηθούν, να συζητήσουν. Όλοι μαζί μια αγκαλιά, έτσι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το Ελεύθερο ανοιχτό Σχολείο της  ΑΡΣΙΣ- Κοζάνης, το οποίο απαριθμεί 130 παιδιά, μαθητές Δημοτικού Γυμνασίου και Λυκείου.

Το Ελεύθερο ανοιχτό Σχολείο λειτουργεί στην Κοζάνη από το 2007 μέχρι και σήμερα, ο  ρόλος του είναι διττός αφενός καλύπτει και ενισχύει την εκπαιδευτική διαδικασία και εμπλουτίζει το γνωστικό κομμάτι των παιδιών αφετέρου αντιμετωπίζει και καταπολεμά περιπτώσεις παιδιών που γνώρισαν την ενδοσχολική βία και ήταν πρωταγωνιστές αυτής είτε ήταν αυτόπτες μάρτυρες. Ανάμεσα στους μαθητές που αντιμετωπίζουν δύσκολες συνθήκες διαβίωσης υπάρχουν παιδιά που έχουν βιώσει τον ρατσισμό, την βία και την απόρριψη.

Σε μια επίσκεψη μας στους χώρους της ΑΡΣΙΣ συναντήσαμε μια εκπαιδευτικό του Ελεύθερου ανοιχτού Σχολείου, την φιλόλογο κ. Κατερίνα Παπαστεργίου, επί το έργον μέσα στην τάξη με τα παιδιά κυρίως του δημοτικού σχολείου να τους μιλά με περισσή αγάπη και εκείνα με όλη την παιδική τους αθωότητα να την κοιτούν στα μάτια με ιδιαίτερη προσοχή.

Η Κατερίνα είναι μια από τους 60 εκπαιδευτικούς που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εθελοντικά, άλλωστε η ομάδα της ΆΡΣΙΣ αποτελείται από εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς που καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια είτε να αντιμετωπίσουν διάφορα περιστατικά, είτε για να προσφέρουν συμβουλευτική υποστήριξη των παιδιών – θυμάτων και των οικογενειών τους.  

Η Κατερίνα μας μιλά για αυτήν την σχέση που έχει χτιστεί με τα παιδιά όλα αυτά τα χρόνια για την εμπειρία της στο ελεύθερο σχολείο αλλά και ποια είναι τα συναισθήματα που γεννιούνται από μια τέτοια επαφή μέσα στις τάξεις τις ΑΡΣΙΣ:

«Με το κοφτερό μυαλό τους σου απαντούν τα πιο σύνθετα, αυτά που δυσκολεύουν τους μεγάλους και με τα εκφραστικά τους μάτια μαρτυρούν τα πάντα, δε χρειάζονται λέξεις. Αυτή η ωριμότητα τους, αφοπλιστική και η εξομολογητική παιδική τους αφέλεια, συγκλονιστική. Σε κάνουν μέλος της οικογένειας τους, αφού πρώτα έχουν προλάβει να σε κάνουν κομμάτι της ενδιαφέρουσας καθημερινότητάς τους. Σου εμπιστεύονται την ψυχή τους αρκεί να δείξεις τον πραγματικό και αληθινό σου εαυτό, ατόφια αγάπη και μια ανοιχτή αγκαλιά.

Την αγκαλιά την βάζουν πρώτη, είναι πολύτιμη για αυτά αφού την επιζητούν από μακριά και είναι τόσο σφιχτή που χάνεις την ισορροπία σου και πέφτεις κάτω. Σου δείχνουν καθαρά αυτό που τους λείπει περισσότερο, ασφάλεια, αποδοχή και λίγη προσοχή. Είναι τόσο ξεχωριστά, καταφέρνουν με τρόπο μαγικό και θορυβώδες καμιά φορά, να σου το δείχνουν αλλά δε θέλουν να ξεχωρίζουν, θέλουν να είναι όπως τα άλλα, σαν τους συμμαθητές τους, που τους θαυμάζουν αφού πάντα έχουν να πουν μια ιστορία για αυτούς, για την παρέα τους».

Ο Σαϊμίρ, η Γετμίρ, ο Γιώργος η Μαρία ήταν μερικά από τα παιδιά που συνάντησα την ώρα του μαθήματος, το καθένα με τη δική του ιστορία έτοιμα να στην διηγηθούν. Χαρούμενα, χαμογελαστά πρόσωπα όλο απορίες και ερωτήματα αλλά και πρόθυμα να συνεργαστούν να φωτογραφηθούν αλλά και να απαντήσουν σε κάθε ερώτηση που τους γινόταν.

Ρώτησα τον  Σαϊμίρ έναν από τους μαθητές της Κατερίνας. Σου αρέσει πολύ εδώ φαίνεται; Τι σου αρέσει και τι όχι στην ΑΡΣΙΣ; «Μου αρέσει που η κυρία αλλά και όλοι οι δάσκαλοι μας  εδώ, μου μιλάνε όμορφα» μου είπε.

«Περνάμε όμορφα και μαθαίνουμε πολλά» πετάχτηκε η Γετμίρ, για να συμφωνήσει με την σειρά της η Μαρία αλλά και ο Γιώργος.

Στην τάξη την ημέρα που επισκέφτηκα το Ελεύθερο Ανοιχτό Σχολείο, ήταν και η φιλόλογος Ελένη Γκόρα στο μάθημα, της ζήτησα να μου μιλήσει για την δική της εμπειρία στη ΑΡΣΙΣ και συγκεκριμένα για τα μαθήματα και μου ανέφερε μεταξύ άλλων «ξεκίνησα με το να διδάσκω ελληνικά σε ενήλικες μετανάστες, έπειτα ανέλαβα τον συντονισμό και την οργάνωση του τμήματος ενηλίκων, μετά πέρασα στο Ελεύθερο Σχολείο, πέρυσι στο Γυμνάσιο και φέτος στο Δημοτικό και βλέπουμε. Γνώρισα ανθρώπους ικανούς, δραστήριους, υπεύθυνους, αποφασιστικούς και ελεύθερους, έκανα φίλους και έμαθα πολλά. Φωτίστηκα πώς το λένε; Το καλύτερο όλων είναι τα χαμόγελα των ανθρώπων, μικρών και μεγάλων που έρχονται στην ΑΡΣΙΣ. Τους κάνουμε μια αγκαλιά, μας κάνουν δέκα, δεκαπέντε, είκοσι. H  Μαρία, ο Νικολάκης, ο Γιώργος, ο Στέλιος, η Ερίσα, η Αλεξάνδρα, ο Ελισαίος, η Ιωάννα, είναι μερικά από τα παιδάκια που έρχονται και παρακολουθούν γλώσσα, μαθηματικά, αγγλικά και συμμετέχουν σε δημιουργικές δραστηριότητες, πάντα πρόθυμα και θαρρετά. Μερικοί μιλάνε για φιλανθρωπία, άλλη για άμισθη εργασία και χάσιμο χρόνου. Όχι δεν είναι καθόλου έτσι τα πράματα. Στην ΑΡΣΙΣ γίνεται μία προσπάθεια στο να αναπληρωθούν, όσο γίνεται, τα κενά που δημιουργούν οι κρατικές δομές. Δεν το παίζουμε αγγελάκια και φωτάκια, ούτε κορυφές πυραμίδων. Είμαστε εκεί γιατί θέλουμε να  σχηματίσουμε έναν κύκλο και μάλιστα έναν χαρούμενο κύκλο. Σε μία εποχή όπου επικρατεί ο ατομικισμός, η αδικία, η εκμετάλλευση και η έλλειψη πνεύματος κοινωνικής αλληλεγγύης, εμείς προσπαθούμε με τη στάση μας να δείξουμε την ενεργή συμμετοχή μας στην προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και να δημιουργήσουμε μια αλυσιδωτή προσφορά αγάπης και βοήθειας».

Το Ελεύθερο Σχολείο ξεκίνησε θέλοντας να δώσει απαντήσεις στα προβλήματα που η τοπική κοινωνία αντιμετωπίζει και έφτασε να αποτελεί απάντηση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. Τη χρονιά που μας πέρασε φοίτησαν 156 παιδιά από όλες τις γειτονιές της πόλης που για διάφορους λόγους οι οικογένειες τους δεν μπορούν να στηρίξουν τη σχολική τους φοίτηση, παιδιά που μεγαλώνουν στο περιθώριο μιας κοινωνίας η οποία αρνείται να αποδεχτεί το διαφορετικό, παιδιά που στην οικογένεια τους, αλλά και στο σχολείο δεν περνούν καλά, παιδιά από την Α΄ τάξη του δημοτικού, μέχρι την Γ΄ λυκείου που συμμετέχουν όχι σ’ ένα κοινωνικό φροντιστήριο, αλλά σ’ ένα χώρο αγάπης και αποδοχής. Αυτό τόνισε μεταξύ άλλων ο εμπνευστής του ελεύθερου σχολείου και υπεύθυνος της ΑΣΡΙΣ Κοζάνης Δημήτρης Λεούδης επισημαίνοντας για την λειτουργία του στην πόλη «Προσπαθούμε να αναδείξουμε εκείνη τη δυναμική και τη δημιουργικότητα που έχουν τα παιδιά και δυστυχώς το σχολείο επίμονα την αγνοεί. Προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο το κάθε παιδί δεν θα στερείται πράγματα και κυρίως θα έχει λόγους να χαμογελά. Έτσι, εκτός των παιδιών προσπαθούμε να στηρίξουμε και τις οικογένειες τους για να ανταπεξέλθουν στις δικές τους δυσκολίες που επιβαρύνουν τα παιδιά».

Ρώτησα την Κατερίνα τι αγαπούν περισσότερο και τι ζητάνε την ώρα που θα συναντηθείτε, οι συζητήσεις μου απάντησε «Πόσο αγαπούν τις συζητήσεις; Ρωτούν και απαντούν σαν ενήλικες, μέχρι και η στάση του σώματός τους δείχνει πως μεγάλωσαν προτού την ώρα τους. Δεν ζουν με αυταπάτες, ξέρουν καλά περισσότερο από τον καθένα μας τον άδικο κόσμο που φτιάξαμε εμείς οι μεγάλοι για αυτά. Ερωτήσεις, πολλές ερωτήσεις τόσο εύστοχες που σε πιάνουν αδιάβαστο. Κάνουν όνειρα σαν και αυτά που έπαψες να κάνεις, σου υπενθυμίζουν πόσο υπέροχο είναι να ονειρεύεσαι, τολμούν και σου εκμυστηρεύονται τα σχέδια τους. Τι και αν βαθιά μέσα τους ξέρουν….πιστεύουν στο ακατόρθωτο.

-«Φτωχός είναι ο κόσμος χωρίς εμάς», έτσι δεν είναι κυρία;

-Έτσι είναι και το ξέρουμε! . Δε θα ξεχάσω ποτέ την απάντηση ενός εννιάχρονου μπόμπιρα στην ερώτηση:

 -Tι είναι δικαίωμα;

-   Δικαίωμα είναι να παίζω, να γελώ, να χορεύω, να αγαπώ, να είμαι………